Son günlerin en çok gündeme gelen tartışma konularından birisi de ; ‘’AK Parti neden fabrika kurmuyor ya da devlet fabrika kurmalı mı ?''
Bu konuda vatandaş da ikiye bölünmüş durumda.
AK Partililer ‘’devlet fabrika kurmaz , özel sektör kurar’’ derken, birçoğu ise bunun tersi görüşte.
Fabrikalar bir ülkenin sanayileştiğinin ve geliştiğinin en önemli göstergelerinden birisidir.
Aslında bakarsanız son günlerde popüler bir söylem haline gelen , ‘’yerli ve milli’’ kavramlarının altını dolduracak yegane şey aslında sanayileşmektir.
Gelişmiş ülkelerde ekonomideki en büyük pay hizmet sektörüne aittir.Hizmet sektörünün ardından sanayi daha sonra ise tarım gelir.
Herkes , ‘’E önemli olan hizmet demek ki ‘’ diyebilir ancak şunu unutmamak gerekir , ‘’Sanayileşen ve zenginleşen toplumlar daha sonra hizmet sektörüne yönelir.’’
Yani insanlar parasal anlamda zenginleştikten sonra hizmete ihtiyaç duyarlar.
Zenginleşen ve gelişen toplumlarda ise bu yüzden hizmet sektörü gelişmiştir.
Hatta öyle ki tarım sektörünün ekonomideki payı az olmasına rağmen sanayileşen ve yüksek teknoloji ile yapılan tarımdan da yüksek verim alınır.
Peki ama biz Türkiye olarak biz hangi konumdayız ?
Ne yazık ki Türkiye henüz ağır sanayi atılımları yapmış ve yüksek teknoloji üreten bir ülke konumunda değil.
Ağır sanayi atılımları ve yüksek teknoloji ; Yüksek katma değer üretimi demektir.
Yani siz 8 kamyon portakal üretip ihraç etmeye çalışırken elin oğlu o senin 8 kamyon portakaldan aldığın parayı sadece bir araba üreterek elde edebilir.
Çünkü üst düzey bir araç üretmek için gerekli alt yapı ve yüksek teknoloji bilgisine sahiptir.
Aracın en küçük parçasına kadar kendisi üretebilir.
Peki ama bu ülkeler nasıl böyle hale geldi ?
Gelişmiş ülkelerde şu an özel sektörün elinde olan ve yüksek teknoloji üreten birçok fabrika aslında devlet tarafından ya da devlet teşvikleriyle kurulmuştur.
Burada devletin öncü olması çok önemlidir çünkü girişimci daima cebinden çıkan ve cebine girene bakar.
Özel sektör için şeker pancarı üretip ondan şeker elde edip satmak daha karlı gelebilir.
Özel sektör asla ve asla ülkenin cari açığını düşünmez bu nedenle de ülkenin ihracatını artıracak ve ithalatını azaltacak meselelerle ilgilenmezler.
Ülkenin cari açığını azaltacak ve yüksek katma değer üretecek yatırımlar devletin konusudur.
Bu konu ile ilgili Kırşehir incelemesi yapabiliriz çünkü bu durumun en bariz örneği de diyebiliriz.
Kırşehir’de yüksek katma değer üreten fabrikaların tamamı devlet eliyle kurulmuştur.
Temelleri AK Parti'den önce atılan ve 2001 yılında hizmete giren Kırşehir Şeker Fabrikası bunun en sonuncusudur.
Şeker Fabrikasından sonra Kırşehir’e önemli nitelikte bir fabrika yapılmamıştır.
Özel sektör tarafından yapılan fabrikalar küçük ölçekli , çok fazla istihdam imkanı tanımayan ve iç piyasaya yönelik kar odaklı kuruluşlardır.
Sonuç olarak Petlas, Çemaş, Şeker Fabrikası , Meytaş gibi fabrikalar her ne kadar özel sektör tarafından işletilse de devlet eliyle kurulmuşlardır.
Baktığınız zaman en çok istihdamın sağlandığı , en yüksek katma değerli üretimin yapıldığı fabrikalar da yine bunlardır.
Bunlar kalıcı yatırımlardır.Organize sanayi bölgesinde üretim yapılan fabrikalara baktığınızda ise birçoğunun tipik birer büyük atölye olduğunu görebilirsiniz.
Devlet özellikle yüksek teknoloji üretimine yönelik yatırımlar yaparak Türkiye’yi geleceğe hazırlayabilir.
Lastik üreten Petlas ve döküm üretimi gerçekleştiren Çemaş gibi fabrikaların olduğu Kırşehir’de ikinci bir yerli otomobil neden üretilemesin.
Bunun için ne ideal yerlerden birisidir Kırşehir.
Ya da Türkiye’nin en kaliteli şeker ve un üretimi yapan Kırşehir’de Torku’ya benzer bir yapı neden oluşturulmasın.
Böylesi yüksek maliyet gerektiren ve uzun vadede önemli getirileri olacak yatırımlar ne yazık ki özel sektöre bir boy büyük gelir.
O yüzden bu tür yatırımların devlet eliyle ya da teşvikleriyle yapılması gerekir.
Daha üst düzey bir teknolojiye ulaşıldığında ise mevcut olan özelleştirilir ve devlet daha ağır ve yüksek teknoloji üreten yatırımlara yönelir ya da teşvik eder.
Ömer Duran