Belki seçim gündemine de bağlı olarak Türkiye için çok önemli sanayi, enerji, altyapı projelerinin açılışları art arda yapılıyor. Bunlar arasında en önemlilerinden biri olan ‘yerli ve milli otomobil üretme’ projesi TOGG da üretim bantlarından iniyor ve Türkiye yollarına dağılıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlık döneminde ortaya koyduğu siyasi irade sayesinde bugünlerde hayat bulan TOGG’un yaklaşık 13 yıllık ‘gerçekleşme hikâyesinde’ bazı isimler var ki en azında projenin olabileceğine dair öz güvene büyük katkı sağladılar. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun 2017 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a söz vererek ‘babayiğitleri’ ikna ettiği güne kadar o ilk isimler ürettikleri ‘elektrikli otomobil prototiplerini’ Erdoğan’a sundular ve o da en az iki tanesini kullandı. Bunlardan biri Önder Yol’un 2010’da ‘dönüştürdüğü’ elektrikli otomobildi, diğeri ise Kırşehirli, Ankara’da mukim iş insanı Ercan Malkoç’un 2013’te ürettiği ve halen ‘ruhsatlı trafiğe de çıkabilen’ ilk yerli elektrikli otomobillerdi. Bu iki değerli iş insanı TOGG’da görev alamadılar ama ikisi de kendi yollarına yine ‘otomotiv’ işinde devam etti. Önder Yol, Türkiye’nin ilk yerli ve milli elektrikli traktörünü üretti, tip onay belgesini de aldı. Bu günlerde seri üretim için karşılaştığı tuhaf engelleri aşmaya çalışıyor. Ercan Malkoç ise 4 adet ürettiği elektrikli otomobil işini sürdüremedi ama Ertex Otomotiv firması ile dünyanın en önemli devlet adamlarına, en ünlü isimleri için ‘lüks araba’ tasarımı yapıp ihraç ediyor. Bugüne kadar Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un eşi Brigitte Macron, Katar Emiri Temim bin Hamad es-Sani, çok önemli bir Suudi Prensi ve Türkiye’nin megastarı Tarkan Tevetoğlu gibi isimlerin de dahil olduğu çok sayıda devlet adamı ve ünlü kişinin araçlarını luxury car ya da VIP Ofis olarak tasarladı.     70 bin Euro’luk araç 150 bin Euro’luk oluyor  Ertex Otomotiv Onursal Başkanı Ercan Malkoç’a, artık oğlu Salih Malkoç’un sürdürdüğü bu işin nasıl bir katma değer sağladığını soruyorum. Yanıtı, şöyle oluyor: “Bize bir araba geliyor, genellikle Mercedes minibüs. Çıplak fiyatı 70 bin Euro kadar. Biz içine öyle şeyler ekliyoruz ki yaklaşık 70-80 bin Euro’luk iş yapıyoruz ve araba lüks bir ofise dönüşüyor, 140-150 bin Euro’luk oluyor. Bazen isteğe göre araçları kesip uzattığımız da oluyor. Avrupa izin Almanya’ya şube açtık. Yılda ortalama bin adet araba yapıyoruz. Yarısı yurt dışına gidiyor. Yüzde 90’ı Mercedes yüzde 10’u Volkswagen olabiliyor. Yurt içinde mesela Cumhurbaşkanlığı için 9 tane yaptık. Sn. Kemal Kılıçdaroğlu ve Tarkan da bizim hazırladığımız araçları kullanıyor. Macron’un eşi, Katar Emiri, bir Suudi Prensi müşterimiz oldu, altın kaplama yaptık. Japonya’da, Hindistan’da arabalarımız var.”     Simit sattım, ayakkabı boyadım Ercan Malkoç, bu alanda ilk firma olduklarını belirtiyor. “1992’de başladık. Şu anda bu konuda Ankara’daki tesisimizde 110 kişilik istihdamımız var. Kırşehir’de de termal otelimiz var orada da 150 kişilik istihdama sahibiz. Yakın zamanda holding yapılanması da gerçekleştirdik” diyor. 1965 Kırşehir  doğumlu olan ve doğduğu yere de çok önemli yatırımlar yapan Ercan Malkoç, küçük yaşta ticarete başlayan girişimcilerimizden ve şöyle özetliyor hikâyesini: “Simit de sattım ayakkabı da boyadım. Sonra otomotivde çalışmaya başladım. Askerliğimi yaptıktan sonra da 1989’da 90 metrekare bir dükkân tutarak oto döşeme işinde karar kıldım. Ankara’da olmanın avantajıyla lüks araçlara odaklandım. Bu konuda üretim tesisimiz Ankara’da ve ayrıca İstanbul, Almanya, Dubai’de şubelerimiz var. Ankara’da Alışveriş Merkezi yatırımlarımız oldu. Kırşehir’de ise termal otelimiz var. Ayrıca inşaat projeleri de geliştiriyoruz.”     Erdoğan, ETOX’u kullandığında “Demek ki bu iş olabilir” demişti  Gelelim Ercan Malkoç’un 2013’te ürettiği 4 adet yerli elektrikli otomobilin hikâyesine. Malkoç, “O iş geçti artık. Biz başarısız olduk ama bir nebze katkımız olmuştur. Şimdi büyük holdinglerimiz TOGG fabrikasını kurdu ve yerli milli otomobili üretti. Ülkemize hayırlı olsun” diye giriyor söze. Ben yine de “Hikâyeyi hatırlatalım, TOGG ile kalmayız, belki birkaç sene sonra yeni elektrikli oto projelerimiz olur” diyorum. Ercan Malkoç şöyle konuşuyor: “İlk yaptığımız otomobil dizeldi. Başbakan Erdoğan’a göstermek için yola çıkardığımızda biri geldi arabaya çarptı. Durumu kendisine anlatınca ‘ne kadarı yerli oldu’ diye sordu. ‘Motoru PSA’ deyince ‘Olmaz, gelecek elektrikli otomobilde, adamlar 100 yıl önce yapmışlar, biz niye yapmayalım? Sen en iyisi elektrikli yap’ dedi. Beni motor için de İstanbul’da elektrik motorları üreten Femsan’a bizzat yönlendirdi. ODTÜ ile beraber, TÜBİTAK’tan da 1 milyon dolarlık destek alarak 1 yıl uğraştık ve Femsan aracın motorunu yaptı, sadece bataryaları yurt dışından olmak üzere sıfırdan yerli elektrikli otomobili ürettik. Marka da Etox olmuştu. 2013’te Kırşehir’deki otelimizin açılışında Erdoğan’a gösterdik, bindi, kullandı ve ‘demek ki yapılabilirmiş, birileri yapılamaz diye konuşuyor’ dedi. Proje için kendisine daha detaylı ‘sunum da yapalım’ istedik. 4 tane elektrikli araba üremiştim. Ancak sonra TOGG formülü ile yola devam edildi. Büyük sermayelere bizim gücümüz yetmedi, katılamadık.” Sadi Özdemir / Ekonomim