1965 Suat Hayri Ürgüplü Koalisyon Hükümeti Nasıl Kuruldu

Haziran 1964'de yapılan kısmi senato seçimlerinden bir gün önce Adalet Partisi Genel Başkanı Emekli Orgeneral Ragıp Gümüşpala İstanbul'da kaldığı Lido Otelinde geçirdiği bir kalp krizi sonucu vefat etti.   Adalet Partisi Genel Başkan Vekilliğine Doktor Saadettin Bilgiç getirildi.   Kasım 1964 yılında yapılan Adalet Partisi Kongresinde Genel Başkanlığa eski DSİ Genel Müdürü Süleyman Demirel seçildi.   1965 yılında yapılacak olan genel milletvekili seçimlerine İsmet İnönü'nün Başbakanlığında girmek istemeyen Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel; Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bölükbaşı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Ahmet Oğuz  ve Yeni Türkiye Partisi Genel Başkanı Ekrem Alican'ı  ziyaret ederek İnönü Hükümetinin düşürülerek yerine dört partiden oluşan koalisyon hükümeti kurularak seçime gidilmesini teklif etti.   Demirel'in teklifi küçük parti liderleri tarafından benimsendi ve şubat 1965 yılında TBMM'de güven oyu alamayan İsmet Paşa Hükümeti istifa etmek mecburiyetinde kaldı.   Demirel, Oğuz, Bölükbaşı ve Alican bir toplantı yaparak Başbakan adayı üzerinde fikir teatisinde bulundular.   DEMİREL, DOĞRAMACI'YI BAŞBAKAN ADAYI OLARAK LİDERLERE TEKLİF ETTİ.   Demirel'in siyasi parti liderlerine teklifi şöyle idi: "Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İhsan Doğramacı'yı Sayın Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel kontenjan senatörü olarak atayarak Doğramacı'nın Başbakan olmasını sağlayalım." dedi.   Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bölükbaşı, Süleyman Demirel'in bu teklifine şiddetle karşı çıktı ve "Çocuk Hastalıkları Uzmanlığından başka bir özelliği olmayan Doğramacı'nın CHP gibi bir parti karşısında Başbakan olarak görev yapmasının çok zor olacağını düşünüyorum." dedi.   Bunun üzerine 4 siyasi parti lideri, Kayseri Bağımsız Senatörü Suat Hayri Ürgüplü'nün Başbakanlığı üzerinde mutabakata vardılar.   Ürgüplü, Lale Devri'nin Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın torunu ve kamuoyu tarafından yakinen tanınan bir siyasetçi idi.   Başbakan adayı Ürgüplü ve 4 siyasi parti lideri Bakanlar Kurulu'nun teşkili konusunda bir toplantı yaptılar.   Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bölükbaşı Türkiye'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Büyükelçi Orhan Eralp'in Dışişleri Bakanlığına getirilmesini teklif etti.   Ürgüplü, Bölükbaşı'nın bu teklifini kabul etmedi ve şu tarihi cümleyi sarf etti: "Ben Londra'da Büyükelçi iken Orhan Eralp maiyetimde Müsteşar olarak görev yaptı. Bir gün İngiliz Dışişleri Bakanı şaka yollu şunları söyledi:   -Ekselans, Müsteşarınız Bay Orhan Eralp ingilizceyi bir ingilizden daha iyi yazıyor ve konuşuyor. Mümkünse, Müsteşarınız Orhan Eralp'i geçici olarak İngiliz Dışişleri Bakanlığına veriniz ve İngiliz Diplomatlarına nota yazılmasını öğretsin."   Tartışmalardan sonra Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Hasan Esat Işık, Adalet Partisi kontenjanından Dışişleri Bakanlığına getirildi.   Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel Milli Eğitim Bakanlığına Bursa Senatörü İhsan Sabri Çağlayangil'i teklif etti.   Bölükbaşı Çağlayangil'in zampara olduğunu iddia ederek Milli Eğitim Bakanlığına getirilmesine karşı çıktı.   Devrin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'de Bölükbaşı gibi düşünüyordu.   Süleyman Demirel, İhsan Sabri Çağlayangil'in "Natıka"sının kuvvetli olduğunu söylüyordu.   Osman Bölükbaşı, "Madem natıkası kuvvetli yani güzel konuşuyor o zaman Çalışma Bakanı yapalım." dedi.   Çağlayangil böylece Çalışma Bakanlığına atanmış oldu.   1965 yılında Zonguldak'taki maden işçileri genel greve gitti.   Grevci işçiler ile polis çatıştı. Bir-kaç emekçimaden işçisi öldürüldü. Grev bölgesine giden Çalışma Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil grevci işçilere "AMELE" dediği için basın-yayın organlarında ağır bir tenkide uğradı.   Kurulan Ürgüplü Hükümetinde AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı oldu.   AP: 8, CKMP: 4, MP: 4, YTP: 4 Bakan ile Ürgüplü Hükümetinde temsil edildi.   CKMP Genel Başkanı Ahmet Oğuz Ürgüplü Hükümeti kurulduktan bir süre sonra sonra CKMP Genel Başkanlığından istifa etti.   1 Ağustos 1965 tarihinde Alparslan Türkeş CKMP Genel Başkanlığına seçildi.   CKMP kontenjanından Milli Savunma Bakanı olan Hasan Dinçer ile Köyişleri Bakanı Seyfi Öztürk CKMP'den istifa ederek AP'ye geçtiler. Ancak Bakanlıktan istifa etmediler. Bu durum ise koalisyon hükümetinde ciddi bir kriz yarattı.   Başbakanlık Müsteşarı Alparslan Türkeş'in yardımı ile Ticaret Bakanlığına atanan Mehmet Baydur daha sonra Bonn Büyükelçisi oldu.   Baydur daha sonra arpa yolsuzluğundan dolayı Yüce Divan'da yargılanarak beraat etti.   1965 yılında Tercüman Gazetesi sahibi Kemal Ilıcak Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bölükbaşı'yı arayarak 2 kişi için ricacı oldu. Bunlar Beyrut Büyükelçisi Vahit Halefoğlu'nun Moskova'ya, Bonn Büyükelçisi iken Merkez'e çekilen eski Ticaret Bakanı Mehmet Baydur'un Ottava'ya Büyükelçi olarak atanmasını rica etti.   Osman Bölükbaşı 4 Bakanına kesin talimat verdi.   Halefoğlu Moskova'ya, Baydur Ottava'ya Büyükelçi olarak atanmaz ise hiç bir kararnameyi imzalamayınız.   Sonunda Başbakan Ürgüplü Osman Bölükbaşı'ya fazla direnemedi ve gerekli tavizi vermek mecburiyetinde kaldı.   Suat Hayri Ürgüplü Başbakanlığındaki 4 partiden oluşan koalisyon hükümeti Ekim-1965 yılında seçime kadar Türkiye'yi idare etti.   Küçük partileri koruyan ''MİLLİ BAKİYE'' seçim sistemine rağmen Adalet Partisi tek başına iktidara geldi.       Mehmet Baydur rahmetli Ecevit'in eski bacanağıdır.   1965 yılında 9 ay Başbakanlık yapan Ürgüplü'nün oğlu    Hayri Suat Ürgüplü, öldürülen Irak Kralı Faysal'ın nişanlısı Prenses Fazıla ile evlendi.   Prenses Fazıla daha sonra Ürgüplü'den boşanarak Paris'e yerleşti ve bir ABD vatandaşı ile evlendi.   Emekli Diplomat Vahit Özdemir